با آغاز فعلیت این کریدور، روسیه و کشورهای حوزه دریای خزر به آبهای گرم دسترسی صادراتی و وارداتی پیدا کردند و قطارهای حامل کالا و فرآوردهای پتروشیمی به بنادر ایران در حال رفت و آمد هستند . این تحول همکاری میان ایران و مجموعه کشورهای اوراسیا را در ابعاد اقتصادی و حمل و نقل نیز گسترش می دهد. وجود شبکه ارتباطی زمینی و ریلی و هوایی میان کشورها یکی از مهمترین زیر ساخت ها در گسترش همکاری میان آنها شمرده می شود. تکیه رهبر چین به عنوان قدرت نو ظهور جهانی بر محور یک کمربند و یک راه نیز نشان می دهد که نقش شبکه راه ها در همکاریها در معادلات قدرت امروزی از چه اهمیتی ویژه ای برخوردار است. همچنین حوادث اوکراین و ورود اروپا و امریکا به جنگ نیابتی بر ضد روسیه، نگاه به شرق مسکو را تا حد زیادی تقویت کرد و ایران به علت موقعیت ژئوپلتیکی می تواند نیاز روسیه را تامین کند و نقطه اتصال روسیه با هند و جنوب شرق آسیا را برآورده سازد.

سید میعاد صالحی معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل راه آهن ایران اعلام کرد تاکنون دهها قطار روسی با عبور از قزاقستان و ترکمنستان و طی مسافت بیش از ۴۰۰۰ کیلومتر از مرز ریلی سرخس وارد کشور شده و در مسیر غربی یا شرقی کریدور شمال - جنوب را و با طی مسیر حدود ۱۶۰۰ کیلومتری در کشورمان به بندرعباس و یا چاه بهار رسیده و از طریق دریا محموله های صادراتی را به بنادر آسیایی در اقیانوس هند می رسانند.

الکسی ددوف رئیس اتاق بازرگانی روسیه در سفر چند ماه پیش خود به تهران با اشاره به سابقه تاریخی و فعالیت رو به جلوی روابط تجاری ایران با دیگر کشورها از جمله روسیه اعلام کرد سطح مناسبات تجاری دو کشور به بیش از ۴ میلیارد دلار رسیده که در مقایسه با سال های قبل جهش قابل توجهی داشته و وجود راه های ارتباطی زمینه گسترش بیش از پیش این مبادلات را در آینده فراهم می سازد. همچنین حسام‌الدین حلاج، معاون امور بین‌الملل اتاق تهران نیز با تاکید بر همکاری دولت و بخش خصوصی در دو کشور برای راه‌ اندازی و توسعه کریدور شمال- جنوب اعلام کرد یکی از مشکلات اساسی پیش‌ روی افزایش سطح مناسبات اقتصادی میان ایران و روسیه، مسئله لجستیک و حمل ‌ونقل است و تلاش برای رفع کمبود کشتی‌های تجاری در دریای خزر و نیز بحث لایروبی رود ولگا به منظور جا به‌ جایی کشتی‌های ترانزیتی با حجم بالا در دریای خزر، می‌ تواند سطح مناسبات تجاری را به میزان قابل توجهی ارتقا دهد. همچنین این اقدام در آمدهای جدید و فرصت های شغلی بسیاری در ایران ایجاد می کند چرا که این صنعت متضمن فرایندهای اقتصادی پیرامونی است مانند ترانزیت، جابجایی کالا، و انبارداری نیز می شود.

در دوران نظام دوقطبی و جنگ سرد، غرب با استفاده از نظامهای سیاسی وابسته در کشورهای ترکیه، ایران و پاکستان از آنها به عنوان دیوار محکمی در برابر کمونیسم استفاده کرد و کشور شوروی سابق را از دسترسی به آبهای گرم و ایجاد موقعیت های استراتژیک جدید برای خود محروم کرد. و اکنون نیز از زمان فروپاشی شوروی نیز با رخنه به آسیای مرکزی و قفقاز و ایجاد ارتیاط سیاسی نزدیک با برخی از کشورهای این منطقه و نیز ایجاد پایگاه های نظامی تلاش دارد تا ارتباط مستقیم به ویژه میان ایران و روسیه قطع گردد اما اراده سیاسی رهبران دو کشور مبنی بر همکاری و نیز ایجاد کریدور شمال به جنوب از سوی ایران عملا زمینه اجرای سیاست های واگرایی از سوی امریکا را خنثی کرده و کشورهای منطقه به علت حجم منافع و فرصت های اقتصادی ناگزیر به دوری از سیاست های فتنه انگیزانه امریکا و پیوستن به فرایند همکاری منطقه ای هستند.

با توجه به تغییرات سریع نظام بین المللی و انتقال مرکز ثقل قدرت جهانی به ویژه در ابعاد اقتصادی به قاره آسیا، سرمایه گذاری ایران در حمل و نقل و ارتباط میان هند، چین و روسیه یک ضرورت برای ایفای نقش بیشتر در نظام جدید بین المللی است. شکی نیست که تعاملات منطقه خزر در قلب ژئوپلیتیک جهان قرار دارد و تاثیر بلا فصلی بر معادلات راهبردی بین المللی خواهد داشت. معمولا کشورهای منطقه‏ هر یک به نوبه خود علاقمند به گسترش نفوذ و حضور در بین مناطق مختلف سرزمینی و اتصال به کریدورهای انتقال انرژی و دیگر مسیرهای حمل و نقل بین المللی محموله‏های کالا، هستند. حضور قدرتمند و کسب اقتدار ملی، منطقه‏ ای و بین ‏المللی از انگیزه‏ های اصلی این حضور تلقی می‏شود، هرچند که در بحث دیپلماسی عمومی فرای این انگیزه ها، تأمین اهداف دینی، انسانی، قومی و امنیتی هم در اولویت قرار می ‏گیرند. به تعبیر دیگر، اصولاً قدرت نرم در ابعاد گوناگون تأثیر خود را می ‏گذارد و مسیر را برای دارنده این قدرت هموار می ‏کند تا هم اقتدار و هم منافع و امنیت و هم نوعی همذات ‏پنداری و تعمیق نگرش‌های دینی و ایدئولوژیک تحقق دهد. همچنین توسعه کریدور شمال به جنوب از آن جهت برای دو کشورایران و روسیه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که هر دو کشور می‌خواهند از مسیرهای تجاری خود در قبال تحریم‌ها ِ ظالمانه غرب محافظت کرده و از سوی دیگر با در نظر گرفتن این موضوع که برخی کشورهای آسیایی در مسیر توسعه با سرعت پیش می‌روند مسیرهای جدید تجاری هم ایجاد کنند . ماریا شاگینا، کارشناس حوزه تحریم در مؤسسه مطالعات استراتژیک لندن می‌گوید این اقدام ایران و روسیه در حال پدید آوردن یک زنجیره تأمین کالای تحریم‌ ناپذیر در بسیاری از حوزه‌ها است و این مسیرهای تازه تأسیس، به دو کشور امکان می ‌دهد که هزاران کیلومتر از مسیرهای موجود را دور بزنند و دریای آزوف در شمال روسیه را به دریاهای جنوب ایران و اقیانوس هند متصل کنند.

منبع: اسپوتنیک

پایان/